Калядкі

Дата: 17 января 2020 в 12:23, Обновлено 27 февраля 2020 в 12:55

Автор: Завацкая С. Н.

555 просмотров

Вы калі-небудзь спрабавалі калядаваць разам з дзецьмі? Гэта выдатны спосаб зрабіць святочны час яркім і запамінальным. Што такое калядкі, як калядаваць з дзеткамі ў наш час? Паглядзіце на нашых каляднікоў!Калядуйце разам з нами!

Прыйшла Каляда,

Дзверы адчыняйце!

Калядоўшчыкаў у хату

Шчыра запрашайце!

Перад Новым годам да нас прыходзіць свята, якое мае назву Каляды. Гэта беларускае традыцыйна- абрадавае свята ладзіцца ў гонар Сонца. Для земляроба час з кастрычнiка да снежня — перыяд замiрання прыроды. Ён верыў, што ў гэты час уладарання сцюжы, холаду, мяцелiцы, адбываецца барацьба дабра з ліхам, святла з цемраю. А з дня зiмовага сонцапавароту — «адраджэння» Сонца — пачынаецца новы год, якi абяцае прыход цяпла i святла, абуджэнне пладаноснай сiлы зямлі.

Дарослыя гаварылi дзецям перад Калядамi: «Дзецi, дзецi! Бачыце — сонейка нiзка, Каляда блiзка, хутка прыедзе на сiвым канi».

Дзецi пыталiся: «А дзе зараз Каляда?»

— «Зусiм блiзка, за лесам», — адказвалi дарослыя.

На Каляды ладзяцца розныя забавы i гульні. І ў нашы дні убраныя дарослыя і дзецi ходзяць па дварах і пры дапамозе кароткiх песень- калядак - жадаюць гаспадарам шчасця і працвітання ў новым годзе.

Як калядаваць з дзецьмі ў наш час:

Выдатна, калі ў вас атрымаецца сабраць кампанію дарослых і дзетак, якія жывуць з вамі ў адным пад'ездзе, доме ці двары, і калядаваць вясёлым гуртам. Па даўняй традыцыі, каб калядаваць, трэба як мінімум 3 чалавекі.

Кіраўнік калядоўшчыкаў - Зорканоша. Гэта чалавек, які ідзе першым і нясе зорку. Зорка мае 5, 8 ці 16 промняў, якiя заканчваюцца пампонамi з рознакаляровай паперы.. Яе папросту можна выразаць з шчыльнага кардона і ўпрыгожыць бліскаўкамі або бітымі ёлачнымі цацкамі. Ёсць варыянт паскладаней: зорка з дроту, якую потым абмотваюць каляровымі стужачкамі.

Адна з галоўных дзейных асоб — Каза. У старажытнасцi яна шанавалася за здольнасцi паляпшаць ураджай.

Дзе каза ходзiць — там жыта родзiць.

Дзе каза хвастом — там жыта кустом.

Дзе каза нагою — там жыта капною.

Дзе каза рогам — там жыта стогам.

Звычайна на Каляды вадзiлi мядзведзя. Ён сiмвалiзуе адвагу, дае здароўе ў хаце малым i старым, а мужчынам — сiлу. Вадзiў мядзведзя павадыр з доўгiм кiем i музыка з бубнам. Ён прымушаў мядзведзя рабiць розныя дзеяннi.

Яшчэ адным важным калядоўшчыкам з'яўляецца Мехоноша. Яму прыходзілася насіць усё тое, што гаспадары дамоў накідаюць калядоўшчыкам: цукеркі, печыва, грошы і г.д. Менавіта накідаюць, так як калядоўшчыкі не павінны браць нічога з рук – усе падарункі гаспадары павінны класці проста ў мех. Мяшок можна зрабіць з шчыльнай яркай тканіны і ўпрыгожыць. Ўпрыгожваннi могуць быць як вышытыя, так і намаляваныя. Гэта можа быць сонца, зоркі, месяц, так як у даўніну гэтае свята сімвалізаваў пераход ад ночы да дня і ад зімы да лета.

Касцюмы для калядак

Увесь «калектыў» павінен быць апрануты належным чынам. Прыбіраюцца на Каляды ў самыя яркія адзеннi - стракатыя спадніцы, бабуліны хусткі, стужкі, каралі, завушніцы, пярсцёнкі. Шчокі можна размаляваць румянамі, нафарбаваць вусны. Калі пасля Новага года засталіся карнавальныя маскі, яны таксама будуць выкарыстаны. Маскі могуць быць разнастайнымі: звяры, дамавікі , і наогул казачныя персанажы. Надзеньце стары кажух поўсцю наверх, упрыгожце сябе невялікімі рожкамі і рознакаляровымі стужкамі.

Ну і самае галоўнае - вывучыце калядкі і калядныя песні разам з дзеткамі.

Прыйшлі мы да вас

З Козачкай рагатай,

Хай будзе ўвесь час

Ураджай багаты!

***

Вой, Каза, мая Каза,

Паскачы па хаце!

Трэба болей каўбасы

Накалядаваці!

***

А з намі – мядзведзь,